De 25 meest invloedrijke bassen + 10 runners up!

Special in De Bassist 60 april - juni 2022

De Bassist Plus 18-03-2022 09:03

Dit is een extra webitem naar aanleiding van een artikel in De Bassist 60, april - juni 2022. Je kunt deze editie zonder verzendkosten bestellen in onze webshop muziekmagazines.nl. 

Tekst: Chris Dekker

Als we het over de baswereld hebben, hebben we het vaak over de meest invloedrijke bassisten. Jaco Pastorius, Paul McCartney, John Entwistle en James Jamerson, om er maar een paar te noemen. Maar wat zijn nu de bassen die de wereld veranderden? Natuurlijk de P. Altijd weer de P. De bas waarop bijna alle bassen nog steeds gebaseerd zijn. Maar wie maakte de eerste fretloze bas? En was de P wel de eerste? En hoe zit het met actieve elektronica? Vijf en zes snaren? We behandelen het op acht pagina's in DB 60.

Natuurlijk mosten we keuzes maken. De oplettende lezer is het opgevallen dat we het over de dertien runners up hebben. Een typefoutje of laten we de laatste drie aan jou over? Hoe dan ook: deze bassen vielen buiten de top 25 en toch denken we dat ze een eervolle vermelding verdienen. Zoals gezegd spreken we in het magazine al over diverse unieke ontwerpen en deze tien horen er een beetje bij. 

26 - Gibson Les Paul Signature
Terwijl Gibson de bekende Les Paul gitaar uitbracht, werkte de persoon Les Paul verder aan nieuwe ontwikkelingen. Hij bracht diverse LP-bassen en -gitaren uit met bijzondere schakelingen en laagohmige elementen. Twee bassen hadden een echte LP-vorm en dan was er deze Les Paul Signature Bass (ook als gitaar). Deze bas is helemaal hol en is populair bij de kenners. We willen de LP Signature (en de LP broers) niet alleen noemen vanwege de bijzondere elementen en elektronica, maar ook omdat Epiphone ruim 25 jaar geleden met de Jack Casady Bass kwam: een lichtgewijzigde kopie van de Les Paul Signature die het goed doet bij zowel beginners als pro's. In de band van Paul Weller, in handen van Mani van The Stone Roses, in de band van Harry Styles, in handen van Jack Casady zelf, in handen van Brian Ray bij Paul McCarney en in handen van de schrijver van dit artikel: de bas is overal!

27 - Burns Bison Bass
Over Burns kan je een heel boek schrijven en dat is dan ook gebeurd. Hier houden we het kort. Jim Burns wordt wel eens de Britse Leo Fender genoemd en de Burns bassen en gitaren zitten dan ook vol innovaties. Als je onbekend bent met het merk is het leuk er eens in te duiken. Natuurlijk speelden The Shadows met Burns, maar de bijzondere en grote Bison was dé Britse studiobas. Net als Les Paul (zie hierboven) gebruikte Burns vaak laag-ohmige elementen e bijzondere elektronica voor een zeer dikke sound. Er zijn nog steeds wat bekende Britse studiobassisten die zweren bij hun Bison en Andy Bell was bij Oaisis (hoofdfoto) vaak te zien met een Burns Vista Sonic bass en oude en nieuwe Bison Basses.

28 - Shergold Marathon 6
Onlangs overleed Norman Houlder, een van de mensen achter Shergold. Natuurlijk schreven we daar wat over en dat lees je via deze link. Als je aan Shergold denk, denk je waarschijnlijk aan de tweehalzige monsters van Genesis' Mike Rutherford en aan Joy Division/New Order. Peter Hook kocht een Marathon 6 en kwam met een zeer eigen en bijzondere stijl door deze bas. Met Peter Hook & The Light speelt hij over de hele wereld integraal albums van Joy Division en New Order en de 6 komt vaak uit de koffer. Ook zijn zoon speelde vaak op een dergelijke bas in de band. Eastwood kwam enkele jaren terug met een kopie van de Shergold.

29 - Aristides 050
Nog een kunststof/koolstofvezel bas? Dat is toch niet bijzonder? Of noemen we hem alleen omdat het een Nederlandse bas is? Zeker niet! Deze bas en dit materiaal verdienen namelijk een stuk meer aandacht. Arie 'Aristides' Poort ontwikkelde met de TU in Delft een speciaal materiaal dat tegenwoordig Arium heet en dat als eerste door het niet meer bestaande Nederlandse merk Catalyst werd gebruikt. Dat merk bracht al een J-model uit. Later richtte Poort het merk Aristides op en dat merk doet het goed in de kringen van progressieve metal. Maar wat is Arium precies en wat doet het?

Arie is de enige die het precies weet, maar als je een Aristides doorzaagt, dan lijkt de 050 wel van gips gemaakt. Arium is dus een soort keramisch materiaal. Het heeft echter de klankeigenchappen van hout met als voordeel dat de vibraties alle kanten op kunnen gaan. De Aristides instrumenten voelen dus zeer levendig aan. De hele bas wordt uit één stuk in een mal gegoten en ja, er zijn koolstofvezel strips om de hals te versterken en dat is soms verwarrend. Arium is dus net hout, maar 'man made'. Theoretisch kan je het de eigenschappen van verschillende houtsoorten geven, door met de samenstelling te experimenteren. De huidige formule komt in de buurt van mahonie. Terwijl andere merken juist met stijf koolstofvezel werken, heeft Arie Poort dus een houtvervanger gemaakt. Het materiaal van de toekomst?

30 - Gibson EB/EB-1
Ondanks dat Gibson nooit echt groot is geworden met  bassen, staan er toch aardig wat Gibsons in de lijst en de runners up-lijst. Deze vioolbas bijvoorbeeld. Ooit was dit Gibsons eerste bas en daarom heette hij gewoon Electric Bass, oftewel EB. Net als bij de Gibson SG (Solid Guitar) en ES (Electric Spanish) is de afkorting dus logisch. De EB is massief, kan met op een pen als een contrabas bespeeld worden en Jack Bruce en Felix Pappalardi waren er wel eens mee te zien. Ene Walter Höfner heeft de bas waarschijnlijk in een folder gezien en dacht: Dat kan ik ook, maar dan maak ik hem als een echte viool: hol. Het resultaat werd eerst alleen door wat Nederlandse indorockers bespeeld en toen kocht de man die later Wings zou oprichten zo'n bas. Paul McCartney. De productie vloog omhoog en tegenwoordig spelen steeds meer hippe bands met een vioolbas. En met de komst van de Aziatische modellen is een Höfner opeens voor iedereen bereikbaar. En allemaal door dit voorzetje van Gibson. 

31 - Modulus Quantum
Geoff Gould en Jerry Dorsch zijn de namen achter Modulus en de naam heeft te maken met de stijfheid van materialen. Jerry verliet het bedrijf snel, maar Gould ging door. Modulus keek naar de complexe Alembic bassen met hun stijve, maar zware halzen. Dat kan beter, dachten de heren. In de tweede helft van de jaren zeventig kwam Modulus, samen met Alembic, met het eerste prototype en Fleetwood Mac's John McVie kocht de bas. Later zagen we veel meer mensen met Modulus-isntrumenten, of met andere merken met een Modulus hals. Alphonso Johnson, Jeff Ament, Divinity Roxx, David Ellefson, Me'shell Ndgeochello, Bob Weir en Phil Lesh zijn enkele namen en we denken natuurlijk meteen aan Flea. Modulus is daarmee een trendsetter geworden voor bassen met koolstofvezel halzen. Flea is - zoals gezegd - een bekende speler, terwijl Warwick voor John Entwistle enkele Buzzards bouwde met aangeleverde koolstofvezel halzen. Later zou Entwistle overstappen naar geheel koolstofvezel bassen van Status. Ook Music Man gebruikte jaren lang koolstogvezel halzen. Uiteindelijk is de koolstofvezel bas - of hals - nooit gemeengoed geworden, maar het materiaal kreeg - ook met merken als Status en Vigier - wel een vaste plek in de instrumentwereld. 

32 - Kramer / Travis Bean
Je kunt het lezen in de items over Modulus en Danelectro en ook Warwick is er mee bezig: hoe maken we een hals zo stijf mogelijk? Op papier is een zo sterk mogelijke hals perfect, maar het is niet de 'waarheid' achter een goede bas. De hals van mijn oude Burns was niet te temmen en de actie was elke dag anders. Dat is niet echt handig. Een deel van de sound van een Fender zit echter in de hals en dat deze iets beweegt. Een Warwick heeft een zeer strakke hals en klinkt ook strakker. Laten we daar nu niet te diep op ingaan, want hier kun je magazines over volschrijven. Wat we wel weten is dat fabrikanten altijd aan het experimenteren zijn met halzen. Veel vroege bassen (Burns, Höfner) hadden geen halspen, tegenwoordig zitten er vaak reepjes koolstofvezel in een hals en hierboven lees je een en ander over Modulus. Travis Bean en Gary Kramer experimenteerden met aluminium halzen. Eerst onder de naam Travis Bean en later ging Kramer zijn eigen weg. Hoe deze scheiding precies onstond is onduideijk. Wat wel duidelijk is, is dat veel mensen moeite hadden met de aluminium halzen, omdat ze koud aanvoelden. Kramer lostte dit op door een kern van alumninium te bekleden met twee delen hout aan de zijdes. Kramer was jarenlamng populair, de alu-modellen zijn heden ten dage gewild bij verzamelaars, maar de modellen worden niet meer gemaakt. Kramer is anno 2022 eigendom van Gibson en het maakt vooral Superstrats, andere metalgitaren en een enkele bas.... ....met een hals van hout. 

33 - Fender Mustang
Ik denk dat we allemaal weten dat Leo Fender het bedrijf Fender verkocht, toen instrumenten ging bouwen voor Music Man, om vervolgens G&L op te richten. Twee leuke feitjes om mee te beginnen. Het laatste ontwerp van Leo Fender, eind jaren tachtig, was de G&L Fallout gitaar. Deze verscheen onlangs als bas, dus het was bijzonder dat er dertig jaar na zijn dood opeens een nieuwe Fender-bas op de markt kwam. De G&L Fallout Bass dus.

De Mustang was ook Fender's laatste ontwerp, maar voor het bedrijf dat zijn achternaam droeg. Het was Fender's eerste shortscale bas en men wilde de concurrentie aangaan met de Gibson EB-0/3. Als je goed kijkt, zie je ontwerpelementen terug die Fender later opnieuw gebruikte. De Music Man bug is bijna een kopie van die van de Mustang en op enkele G&L's zie je deze afgeronde split-elementen terug.

Shortscales zijn helemaal in, terug en menig serieus bassist heeft een shortscale in het arsenaal. Veel van onze lezers spelen tegenwoordig shortscale, maar ook vele groten der aarde. De Mustang is veruit de meest populaire shortscale en alleen daarom al een goede runner up!

34 - Jaydee Mark King
Over Jaydee schreven we onlangs nog in De Bassist. Met de houten elementbehuizingen, de bijzondere houtsoorten en de elektronica zou je het kunnen zien als de Britse tegenhanger van Alembic. John 'JayDee' Diggings begon zijn loopbaan bij de bekende Britse bouwer John Birch en besloot later onder eigen initialen verder te gaan. Hij bouwde een bas, Mark King kocht hem en de rest is geschiedenis. Jaydee werd nooit zo groot en bekend als Alembic, maar zeker in Europa speelde de bas een rol in het populair maken van boetiekbassen/edelbassen. 

35 - Ampeg Dan Armstrong Bass
Doorzichtig en een van de weinige bekende bassen zonder body van hout. Bands als the Rolling Stones, Foo Fighters, Faces en de Golden Earring gebruikten de bassen en gitaren en de bas staat hoog op het onbereikbare-wenslijstje van de schrijver van dit artikel. De Dan Armstrong (ook in zwart) was een van de eerste bassen met een kunststof body en als deze dan ook nog eens doorzichtig is, dan is het echt rock 'n' roll! Het is niet alleen vanwege de body, dat de bas in het rijtje staat. Het element is namelijk bijzonder. Of eigenlijk: de elementen. Voor deze Ampeg waren meerdere elementen verkrijgbaar, die je zo in en uit de bas klikt. Dit principe werd nooit echt populair, maar er zijn nog steeds merken die hiermee experimenteren.

Wil je zien hoe de Top 25 eruit ziet, lees dan De Bassist 60! Nog geen abonnee, bestel deze editie dan in onze webshop muziekmagazines.nl.  

Welke bas missen we echt? Welke hoort echt niet in de twee rijtjes thuis? Mail het aan chris@debassist.nl