Bashelden II: Paul McCartney

Blog 16-10-2017 00:00

 

Paul McCartney

Qua McCartney was ik een laatbloeier. Ik was al wel fan van the Kinks, Who, Small Faces en andere Britse sixtiesbandjes, maar het vroege I Wanna Hold Your Hand, het latere Ob-la-di, Ob-la-da en wat andere eerdere 'hitjes', die je wel eens op de radio hoorde, deden het niet voor me. Wist ik veel dat ze ook Abbey Road, Revolver en Sgt. Pepper gemaakt hadden.

Het was zelfs nog erger. En man, man, man, wat zat ik er naast. Ik vond het altijd grappig om in bijvoorbeeld De Bassist 'ex-Wings' achter McCartney te zetten. Dat als grapje, omdat dat 'natuurlijk' een verschrikkelijke band was. Totdat ik daar eens indook. Inmiddels is het live-album Wings Over America een van mijn meest gedraaide platen, want wat een songs en wat een dikke bassound!

McCartney. Net als in de vorige blog over John Deacon zal ik niet over zijn jeugd beginnen. Daar zijn boeken van volgeschreven. Ik ga het ook niet direct hebben over zijn talent als songwriter, zanger, pianist en gitarist. Natuurlijk is alles al eens gezegd over sir Paul's bassen en stijl, maar nog niet door mij.



500/1
Laten we beginnen met The Beatles. Los van zijn enorme talent is het wel duidelijk dat zijn baslijnen extra speciaal werden om twee redenen. Hij naam zijn bas vaak laat in het opnameproces van de song op, waardoor hij mooi met, tegen en over gitaar- en zanglijnen kon spelen. Natuurlijk kon dat niet zonder het al eerder genoemde talent of muzikale gevoel. Daarnaast deed hij het vaak met een Höfner 500/1, oftewel een vioolbas of Beatlebas.

Höfners blinken uit in een gebrek aan sustain en snaren die akelig dicht bij elkaar liggen. Die twee factoren zorgen ervoor dat je moet blijven spelen, even een lange noot aanhouden zit er niet in, en dat melodieus spelen een stuk makkelijker gaat. En laat Macca daar weer in uitblinken. Hij was verre van 'die dikke gast achteraan op het podium, met het instrument dat niemand wilde spelen,' die hij ook vooral niet wilde zijn.

Samen met andere innovators, zoals The Who's John Entwistle (over hem volgt er nog een blog), was hij iemand die de bas emancipeerde en het van ritme-instrument een solo-instrument maakte. Hij begon op de eerste opnames van The Beatles met vooral grondtonen en kwinten, maar daar kwamen al gauw tertsen bij en het geheel werd steeds melodieuzer. Van relatief drijvende rock 'n' roll naar melodieus, maar altijd met een rock 'n roll-achtergrond. Partijen gingen steeds vaker tegen zanglijnen en gitaarpartijen in, maar het bleef altijd dragend, soms ook simpel en iedere bassist kan nog steeds veel van hem leren.

Er zijn strakke lijnen en mooie loopjes in een nummer als Lucy In The Sky With Diamonds en de soulvolle partij in Taxman werd later door The Jam voor hun hit Start! 'geleend'. Dan is er het country/folk-achtige loopje in Michelle. We horen prachtig hoog in A Day In The Life en Rain, of het intro van Penny Lane. Lady Madonna heeft die bekende lijn die het nummer halverwege opeens laat 'lopen'. Ohja: De andere Beatles konden er ook wat van op Bass VI, Burns Nu-Sonic en Fender Jazz. Ik noemde Rain, maar laat die door Harrison zijn ingespeeld op een short scale Burns. Toch? Daar ging ik bijna de fout in.
De baslijn van Come Together is een klassieker en I Want You (She's So Heavy) zou nooit het nummer zijn dat het is door die aparte, gejaagde hoge lijn halverwege.

Something
En dan Something, geschreven door George Harrison. De baslijn is ook hier weer na alle andere instrumenten ingespeeld, maar de partij was er bijna niet geweest. George hoorde de lijnen en meldde dat hij liever iets simpelers wilde. Hoe de discussie verder ging weten we niet, maar Paul hield voet bij stuk en het resultaat is misschien wel de mooiste baslijn ooit in een popsong.

The Beatles waren ook belangrijk voor het basgeluid an sich. Het viel de heren op, dat baslijnen op Amerikaanse soulplaten veel dikker en vetter waren en vooral beter hoorbaar. Dat mocht allemaal niet van de heren van Abbey Road in hun witte jassen, stropdassen en met hun strenge regels, maar daar hadden de Fab Four schijt aan. Ze experimenteerden met nieuwe amps, speakers als microfoons en Macca gebruikte vaker een Fender Jazz, maar vooral zijn Rickenbacker 4001S (nee, geen RM1999, zoals zijn Britse collega's), om beter in de mix te komen. Ze baanden daarmee een weg voor andere Britse bassisten en bands.

Dan Wings en de solo-albums rondom deze band. Een van mijn favoriete albums is Wings Over America, want ik hou ontzettend van de puurheid van live-albums, ook al is er vaak achteraf flink aan gesleuteld. WOA is een driedubbel-album van wat destijds de bestverkopende tour ooit was. Het start met misschien wel de beste reeks songs ooit voor een live-album en die Paul later solo zou herhalen: Eerst een medley van Venus and Mars, Rock Show en Jet, gevolgd door Let Me Roll It met die korte baslijnen, die duelleren met de gitaarriff. Macca zorgde ervoor dat de bas goed hard in de mix stond en het knalt er vanaf de eerste versnelling in Venus and Mars goed in. De mooie ronde sound van de Rickenbacker met flatwounds is prachtig en als hij dan ook nog eens over ons Concertgebouw zingt in Rockshow, is het extra feest voor ons Nederlanders. Ook op een klassieker als Band On The Run bespeelt Macca de Rick.

 

Denny Laine
Maar ook props voor Jimmy McCulloch (een beetje) en vooral Denny Laine. De Moody Blues-man neemt vaak de Fender-bas ter hand en doet dit prima in bijvoorbeeld Maybe I'm Amazed, maar hij doet dit niet zo virtuoos als Macca zelf of Ronnie Lane in de cover van the Faces. Macca neemt dan weer de bas ter hand op bijvoorbeels Laine's Go Now. 
Check trouwens mijn Rickenbacker-blog over de 4001-bas die toch niet van Wings bleek te zijn.

 

Fast forward naar een paar jaar geleden. 2015 om precies te zijn. Platen als de eerder genoemde Revolver, Abbey Road en Sgt. Pepper's Lonely Hearts Club Band waren inmiddels grijsgedraaid en ik zat midden in mijn eerste grote Macca-solo/Wings-periode. Ik had vooral spijt dat ik een paar jaar daarvoor niet naar McCartney was gegaan toen hij in Nederland speelde. Ik hoopte dat hij weer een keer zou komen, maar dat leek me sterk... ...totdat echt enkele dagen later de tour werd aangekondigd mét een optreden in Amsterdam. Geluk? Toeval? Ik was als een kind zo blij. Het zeer lange concert met de beste nummers van Macca solo, Wings én The Beatles kwam met stip binnen op de hoogste plek in mijn concert-top10 en geloof me: ik heb veel gezien. Hij staat daar nog steeds en ik kijk nog steeds met een glimlach terug op het concert. Macca interviewen is nog niet gelukt, maar het was leuk om voor De Bassist met Brian Ray te spreken. Live neem hij, net als Denny Laine, de baspartijen van Macca over, als deze gitaar of piano speelt. In dit interview kon je lezen dat hij dat van Macca niet op een vioolbas mocht doen: 'Ik speel de vioolbas,' zei de ex-Beatle kortaf, waarna Ray zijn geleende 500/1 inwisselde voor P's, Guilds, Jack Casady's en EB3s.



Höfner
Als gear-nerd was het ook episch om misschien wel het duurste en bekendste muziekinstrument in actie te zien. Zijn eerste vioolbas, met de elementen dicht op elkaar, werd ooit gestolen, maar ondanks een stapeltje oude en nieuwe back-ups en reissues speelt Paul nog steeds op zijn oude Höfner uit '63. En dan ook gewoon drie nummers zonder te stemmen. Om op een meter of 20 van dat instrument te staan, die ook nog eens zeer fijn klonk in de nummers was speciaal. 

 

Macca. Zoals gezegd kan je boeken over hem volschrijven en laat dat nu ook gebeurd zijn! Ik laat het hierbij. Net als Deacon was hij niet de allergrootste virtuoos, maar qua partijen zeker een innovator en als strijder voor meer bas in opnames ook. Macca is een van de beste songwriters ooit, een topzanger en een van mijn favoriete bassisten, ook al heb ik qua stijl weinig van hem overgenomen. Ik heb wel een Rick én de onofficiële 'signature' die Höfner in Duitsland bouwt.

Chris Dekker