Bashelden I: John Deacon

Blog 09-08-2017 00:00

 

John Deacon

 

John Entwistle, John Stirratt, Duck Dunn, Paul McCartney, Ronnie 'Plonk' Lane, Gary 'Mani' Mounfield, Peter Hook, Rick Danko, Freddie Cavalli, Peter Quaife, Nicky Wire, Andy Bell, Damon Minchella, Alex James en Ivo Severijns. Ik kwam op een bassist of zestien, waar ik groot liefhebber van ben. Ik heb er zeer onrespectvol een aantal samen in een categorie gegooid en het resultaat is dat er tien blogs komen over mijn favoriete bassisten en waarom ze zo fijn zijn. De eerste is John Deacon.

Vraag een gemiddelde bassist wie de beste bassist ooit was en heb je grote kans dat het er een is uit de twee volgende categorieën: aan de ene kant heb je de 'oude helden' als Jack Bruce, John Paul Jones, John Entwistle, Paul McCartney, James Jamerson en Duck Dunn en aan de andere kant de latere virtuozen met pakweg Marcus Miller, Victor Wooten, Les Claypool en, op eenzame hoogte, Jaco Pastorius; een van de weinige bassisten waarbij je alleen de voornaam hoeft te noemen. De rest heet ook allemaal gewoon John, Jack en Duck. 

Voor mij is er een bassist die er aan alle kanten uitspringt en dat om twee belangrijke redenen. Allereerst schreef hij vele hits, waarbij alleen Macca hem als schrijvende bassist kan evenaren, maar daarnaast kun je zoveel baspartijen van hem neurieën, waarna de halve mensheid weet over wie je het hebt. Dat red je met Victor Wooten, overigens een goede vriend, dus geen kwaad woord, niet.


Foto: John Deacon met een van zijn vertrouwde P's

Ringo
De hits en andere topsongs? One Year Of Love, Another One Bites The Dust, The Miracle, You're My Best Friend, Friends Will Be Friends, You And I, Spread Your Wings en I Want To Break Free. De meeneuriebare baslijnen? Under Pressure, Dragon Attack, Another One Bites The Dust, Breakthru om er maar een paar te noemen. De Bassist? Het staat al boven dit stuk en anders heb je het al wel geraden: John Deacon. De band? Queen. Deze band is waarschijnlijk de enige band waarbij alle vier de leden enorme hits schreven. Je kan nu The Beatles noemen, maar hoe hoog ik Ringo Starr als drummer heb zitten: zijn songs zijn een slagje minder dan die van Harrison en Lennon/McCartney. Maar wie kan er op tegen zoveel talent?

Ik wil het nu niet hebben over zijn jeugd, zijn toetreding tot Queen, zijn pensionering, zijn uitvindingen als elektrotechnicus, maar over zijn baslijnen. Het probleem is dat ik op dit moment alle nummers die hieronder staan minimaal drie keer aan het luisteren ben, dus ik ben al uren bezig. Maar hoe erg is dat?

John Deacon is de koning van de prachtige intro's. Luister eens naar het intro van The Show Must Go On of These Are The Days Of Our Lives: melodieus, hoog, subtiel en prachtig. Dat zijn twee latere nummers, maar hij deed hetzelfde op bijvoorbeeld Teo Torriatte van A Day At The Races, op Save Me en de hele baspartij van Millionaire Waltz. Ook You And I gaat prachtig van hoog naar laag. Het valt op hoe mooi John's bas samengaat met de pianopartijen van Freddie Mercury en de laatste was muzikaal vast van grote invloed op de bassist. In Play The Game speelt hij basic, maar dan opeens een stukje hoog met piano en zang mee. Bijzonder (mooi).

Video: Teo Torriatte. Het wordt te gek om van alle genoemde songs een video toe te voegen, maar ik neem aan dat je de cd's of platen in de kast hebt staan, spotify weet te vinden of de titels op YouTube ik kan tikken.

Fender Rhodes
Op You're My Best Friend speelt hij prachtig en funky met zijn eigen Fender Rhodes-partij mee. Op songs als Cool Cat en It's A Kind Of Magic speelt hij ook funky, maar zeer spaarzaam, terwijl de baspartij van het eerder genoemde Another One Bites The Dust natuurlijk schaamteloos is 'geleend' van Good Times van Chic, dat gesampled werd voor Sugarhill Gang's Rapper's Delight. Chic-bassist Bernard Edwards kunnen we dus ook zeker als een invloed noemen. Net als Edwards, speelde Deacon op een van de eerste Music Man StingRay's. Straks komen we nog even terug op zijn gear.

Wat Deacon overeenkomstig heeft met zijn voorbeeld John Entwistle is het zeer simpel spelen binnen een song, maar af en toe toch even laten zien zien dat je het wel kan. Death On Two Legs gaat van een geweldig loopje naar simpele achtsten. Good Old Fashioned Loverboy is strak en puntig, maar heeft in de break toch een mooi melodieus loopje. In Father To Son zit opeens ergens een prachtige hoge lijn verstopt en op songs als Keep Yourself Alive (vooral de liveversies) en Dragon Attack is hij fel en punky. Luister eens naar het zeer vroege Liar. Niet alleen een topsong, maar de bassolo met het aflopende stuk is heerlijk. Het doet wat denken aan de liveversie van 1921 van The Who's Tommy. De latere solo van Breakthru doet hier ook weer aan denken. En dan de sound van dat nummer. Is het een synth? Is het een basgitaar? Hoe dan ook: Entwistle was duidelijk van invloed op de Queen-bassist. Er is weinig over bekend, maar de twee moeten regelmatig contact hebben gehad. Zo is John live en in video's te zien met een prototype van een Warwick Buzzard Bass, oftewel de Entwistle-signature. Het enige dat we weten is dat John er zelf een aan zijn naamgenoot gaf.

Video: Father To Son.

Vaudeville
Dan zijn er nog al die andere mooie lijnen. Queen gaat van rock naar vaudeville, van singer-songwriter naar opera, van pop naar disco en van symphonisch naar jazz en de bassist draait zijn hand er niet voor om. Een mooie melodie op Bicycle Race wordt net zo makkelijk gespeeld als prachtige lange tonen op One Year Of Love of een 'walking bass'-lijn op Crazy Little Thing Called Love.

De songs hierboven zijn maar voorbeelden. Hoe meer ik luister, hoe meer mooie lijnen ik hoor, maar duik, zoals gezegd, gerust zelf in spotify of je cd-collectie.

Video: de simpele, maar doeltreffende bassolo in Liar

Mede doordat Deacon niet veel interviews gaf en van de aardbodem verdween voordat het internet echt groot werd, is niet alles van zijn gear bekend. Wat we zeker weten is dat veel van de bovenstaande songs zijn ingespeeld met een Fender Precision uit de jaren '60, voorzien van flatwounds. Deze snaren waren of van Rotosound of het ter ziele gegane zustermerk Superwound. Waarschijnlijk gebruikte hij een '67 en een '79 P, maar sommige bronnen spreken van een '65 en een '68. Zijn Music Man StingRay was een van de eerste modellen. Bronnen melden dat deze in '77 gekocht is, maar het zou een '76er kunnen zijn. Zijn fretloze P is waarschijnlijk wel van '77. De Precision en StingRay zijn wel dé Deacon-bassen, hoewel hij later een Fender Elite Precision Bass gebruikte. Joost van Haaren is groot Deacon-fan en naast een '67er heeft hij diverse Elites vanwege John. Dat was natuurlijk te lezen in De Bassist.

Naast de eerder genoemde Warwick Buzzard gebruikte John Deacon ook een Rickenbacker 4001, een Fender Jazz en bassen van onder meer Kramer en Giffin.

110V
Qua versterkers gebruikte hij in het begin buizenbakken van Hiwatt, Orange en Ampeg. De Ampegs zijn vooral bij de Amerikaanse concerten te zien, dus de kans is groot dat de band daar een aparte backline had staan die op het Amerikaanse 110V werkte. Later gebruikte hij onder meer Sunn-tops en -kasten, Peavey-speakerkasten, Acoustic-sets, om aan het eind van zijn carrière over te stappen op SWR. 

Hij speelde piano, Rhodes, gitaar en contrabas op Queen-tracks en hij schreef veel hits. John Deacon is zeker niet ondergewaardeerd, maar zijn naam komt niet als eerste naar voren als de bekende 'lijstjes' gemaakt worden en dat is wel onterecht. Hij was misschien geen innovator als Entwistle, geen virtuoos als de Amerikaanse funkbassisten, maar een van de beste bassisten én songwriters ooit. Daarom mag hij deze blogserie aftrappen.

Chris Dekker