Bashelden III: John Entwistle

Blog 30-10-2017 00:00

 John Entwistle

Of hoe een popkoor met dames van middelbare leeftijd je op het spoor van The Who kunnen brengen en daarmee je leven veranderen. 

Disclaimer: Zoals gezegd zijn de basheldenblogs persoonlijk. Ik pak dus niet jullie helden, maar mijn helden. Daarnaast ben ik zeker niet compleet, want over de meeste bassisten kun je boeken volschrijven - en dat is vaak ook gebeurd. Ik probeer mijn persoonlijke verhaal te vertellen, waarom ik ze waardeer, wat ik in ze waardeer en hoe ze me beïnvloed hebben.

Ik was een Queenfan (zie Basheldenblog #1), ik werkte in poppodium/jongerencentrum De Koog in Noord-Scharwoude en ik kende The Who alleen van naam. 'Iets met Tommy ofzo.'
In de Queendocumentaire The Magic Years kwamen veel 'celebs' voorbij die iets over de band zeiden. Daarbij zaten ook wat Who-leden en ik geloof dat ene John Entwistle aan één woord genoeg had: 'tossers'. Als je 'mijn band' beledigt, ben je stom en ik begreep niet dat deze opmerking waarschijnlijk 'tongue in cheek', oftewel met een knipoog was. Maar The Who en Entwiste? Voor mij waren het tossers!

In De Koog oefende een popkoor. Ik was en ben niet zo'n fan van dit fenomeen, maar dit koor, onder leiding van de formidabele ex-Pilgrims-bassist Jasper Teule, deed destijds Tommy van The Who. Ik was verplicht om het regelmatig aan te horen, met oefenen en later de uitvoeringen. Ondanks deze ietwat belegen uitvoering pakte de muziek me en niet zo'n klein beetje ook, mede omdat de liveband erbij top was.
Het lijntje van de Overture en het als een mantra-voorbijkomende 'Listening To You...' Het ging niet uit mijn hoofd, ik kocht Tommy op cd en wow wat was dat goed!

Duelleren
Door het popkoor en vooral door de cd raakte ik geheel in de ban van Entwistle en The Who. Al snel kocht ik eerst een Greatest Hits en daarna Live at the Isle of Wight, waar Tommy integraal gespeeld werd. En man, man, man. Dat basgeluid! Die lijnen! Het duelleren met Townshend! Al snel dook in in de band en ik las wat ik zelf ook al hoorde. Pete Townshend verzorgt het ritme met zijn SG met P90's, Entwistle doet de solo's en de melodie en Keith Moon is het symfonieorkest. Het lijkt me een ramp om met Keith Moon te moeten spelen, zowel qua mens als qua drummer, maar wat The Ox en Moon samen deden: dat is nog steeds niet geëvenaard.

Al snel kocht ik mijn '76 Thunderbird - helemaal door Entwistle. Hij heeft zelf alleen op '60s Tbirds gespeeld en later op de door Peter Cook gemaakte Fenderbirds en Explorerbirds: Gibson-achtige body's, met P-halzen en T-bird-elementen. Toch klinkt die '76er instant-seventies-Entwistle. Ik ging door hem meer kwintjes en octaafjes spelen en ik weet zeker dat ik door hem melodieuzer ben gaan spelen.



Wat is er nu zo fijn aan John Entwistle? Je hoeft de latere solo's van 5:15 maar te kijken om te zien dat hij de beste was. Slappen, tappen, snelle runs. Hij kon het allemaal. Niet voor niks werd hij Thunderfingers genoemd, want sneller dan hem zie je het zelden. Ik hou echter van bassisten die duidelijk een rol in de band hebben en dat had hij. Luister eens naar I've Had Enough op Quadrophenia. Het hele eerste stuk van het couplet is één herhalende noot die spanning opbouwt, waarna de mooie aflopende lijn het nummer melodie en power geeft. Hij weet precies wat het nummer nodig heeft. Een ander voorbeeld en idee is Baba O'Riley. Als je er niet al te aandachtig naar luistert, hoor je steeds drie basnoten. Luister eens goed of zoek de 'isolated bass tracks' op en je hoort dat hij allerlei tussennoten, octaafnoten en lijntjes tussen de noten speelt. 

 

Dan hebben we nog de stuwende, allesbepalende lijnen op de 'mini-opera' A Quick One, While He's Away, de solo in My Generation, het intro van 1921 live, die John Deacon later leende voor Liar, het waanzinnige intro van The Real Me, die door wat aan te klooien ontstond, het melodieus-stuwende in Behind Blue Eyes of de prachtige iijnen in Sister Disco waarover Pete zingt. Er is zoveel moois in het Who-oeuvre te ontdekken en dan heb ik het nog niet eens over het gebruik van zijn achtsnarige Rickenbackers, Alembics, Warwicks en Status-bassen.

Een van mijn favoriete albums qua bas is The Who By Numbers. Daar zou ik een heel blog aan kunnen wijden. De cd staat vol sarcastische teksten, vol twijfel, haat en zelfmedelijden van Townshend, die op dat moment door een zeer roerige tijd ging qua relatie, band en gebruik van diverse middelen.

'I see myself on T.V., I'm a faker, a paper clown
It's clear to all my friends that I habitually lie; I just bring them down'

'When I first signed a contract
It was more than a handshake then
I know it still is
But there's a plain fact
We talk so much shit behind each other's backs
I get the willies'

'Hey, goodbye all you punks
Stay young and stay high
Hand me my checkbook
And I'll crawl out to die'

Entwistle was het fijne bandjesgevoel trouwens ook even kwijt:

'Away for the weekend
I've gotta play some one-night stands
Six for the tax man, and one for the band
Back in the studio to make our latest number one
Take two-hundred-and-seventy-six
You know, this used to be fun'

Wellicht dat ik een ander keer inga op de teksten, maar we hebben het nu over de bas. Het is niet alleen een ondergewaardeerde Who-plaat, maar zeker ook een ondergewaardeerde Entwistle-basplaat. Luister eens naar de samenwerking van de dikke bas van the Ox en de springerige pianopartij van gastmuzikant Nicky Hopkins - ook bekend van de vergelijkbare partij op Angie van The Stones - op They Are All In Love, de achtsnarige partij op het door Entwistle gezongen Succes Story en natuurlijk is er How Many Friends. Roger zingt de zeer kritische tekst van Pete en zijn gitaarsolo klinkt alsof ie 's nachts, onder invloed van alcohol jankend ingespeeld is. Maar de baspartij. Ik zou even moeten tellen, maar ik denk dat je minimaal 24 frets nodig hebt voor de hoge partijen, maar Entwistle duikt ook helemaal terug in het laag. Hij volgt de vocalen en versterkt stukjes tekst met mooie runs. Een pijnlijk nummer, waarbij de bas net zo goed het solo-instrument is als de gitaar, met toch genoeg laag en bodem.

 

 

Gear

Dan de bassen. Het is bijna onmogelijk om daar op in te gaan. Ik verwijs je naar: TheWho.net - Entwistle Gear voor en behoorlijk kloppend overzicht. We hebben als fans denk ik allemaal onze favoriete periode. Voor de een is het de felle, vroege Danelectro-sound, voor velen de Leeds-sound met Precision en Hiwatt, voor anderen de Thunderbird/Fenderbird-tijd of misschien wel de periode met de Alembics. Na de houten Warwick Buzzards stapte hij over op de Status-varianten van koolstof en daar werd zijn sound wel erg agressief, fel en soms haast synth-achtig. Live en op de albums kun je wel concluderen dat ook de sound altijd in het plaatje paste.

Mijn gear is altijd door hem beïnvloed geweest. Ik heb de Rickenbacker 4005 verkocht, maar door hem speel ik op een Danelectro Longhorn, zoals gezegd de Tbird, ik heb een Warwick Stryker en Buzzard en een BaCH Nonrev Bird. Om er maar een paar te noemen. Nu nog een mooie P: ik had ooit een Fiesta Red P, ook vanwege hem. Ook qua versterkers ben ik naar The Who gaan kijken en ik ben de trotse eigenaar van een Hiwatt. Bij Pete stond er "The Who" op het knoppenpaneel en bij JAE stond er "The Ox". Op een dag kwam er een enveloppe binnen van Hiwatt met een custom faceplate met "Chris P." - Lekker decadent!

 

Dan nog een openbaring toe. Ooit na een optreden met mijn band Boilersuit op Eurosonic kreeg ik een compliment van een programmeur.
'Jouw baslijnen zijn heel melodieus en zouden zo door blazers gespeeld kunnen worden.'
Ik ging er eens over nadenken en ik kwam tot een paar conclusies. Sowieso spelen bassisten vaak ondersteunende, repeterende melodieën, die inderdaad vaak zo door blazersecties gespeeld zouden kunnen worden. Een gitarist kan keihard, te luid, met een 15W-buizenbak spelen, terwijl een bassist al snel 100 a 200W aan buizenkracht nodig hebt. Waarom? Gitaristen laten de lucht een beetje trillen en wij moeten lucht verplaatsen. Broekspijpen laten wapperen. Een stoot in die onderbuik geven. Wat zeg je? Blazen ja! Eigenlijk is de bas gewoon een blaasinstrument. En laat Entwistle nu altijd alle blaaspartijen arrangeren, spelen en opnemen op de albums van The Who en soms ook Pete solo.
Op de tuba-bas van The Band zal ik een ander keer ingaan.

Chris Dekker