Nog even over zessnarige gitaarbassen....

Remus Aussen duikt in de historie van de VI.

De Bassist Plus 27-03-2018 10:52

In De Bassist #44, april – juni 2018, test Remus Aussen een zessnarige Eastwoord-bas. Hij dook in de geschiedenis van de Bass VI-achtigen en de gebruikers hiervan.

Er bestaat een niet aan te slepen aantal zeer verschillende basinstrumenten: van marimbula tot guembri, van tanpura tot Rhodes Piano Bass, van tuba tot basharmonica. Toch merk je dat er binnen iedere instrumentgroep een behoorlijk strak idee is van de kenmerken van dat basinstrument. Neem een al wat ouder citaat van de hoofdredacteur van een vooraanstaand Nederlands bassistenblad: 'Een bas heeft vier snaren, frets, is passief en van hout’. Veel meer was er voor de basjournalistiek niet nodig om het tegendeel aan te willen tonen… dus passeerden in ditzelfde blad instrumenten met meer én minder snaren, complexe elektronica en vreemde materialen. En diverse snaarlengten. Zo ook de ‘VI’.


Foto: John Entwistle van The Who speelt op zijn VI, terwijl zijn moeder een van zijn podiumjasjes repareert.

De terugkeer van de VI
Ook de volgelingen van Leo Fender, toch de grondlegger van wat we algemeen als ‘basgitaar’ hebben aanvaard, deden na de erkenning van diens standaard nog altijd verwoede pogingen om de grenzen te verleggen: Fender bouwde de Fender V Bass: de eerste vijfsnarige bas (met een hoge ‘C’), presenteerde medium- en shortscales, past actieve elektronica en grafiet toe en, al was Danelectro er al in ‘56 met de zessnarige bas, de Fender VI bass is een begrip. Nog steeds, al werden/worden de instrumenten slechts van ’61-’75, in 1996 (Japan), in 2006 (Custom Shop) en sinds 2013 (budget versies) gemaakt. De afgelopen jaren was er de neiging om het zowel in bassen als gitaren ‘lager’ te zoeken, en maakten zowel de Fender VI als de baritons een nieuwe bloeiperiode door. En kwam er een nieuwe lichting betaalbare Squiers en Pawn Shops op de markt die goed verkocht werden. Net als de originelen in 30”-formaat, met drie pickups, tremelo, solo- en rhythm-stand, stemming EADGBE, 1 octaaf lager dan de gitaar en dus, ondanks de dunnere snaren en lagere snaarspanning, zelfde toonhoogte als een gewone basgitaar. En dat naast de ‘baritone’-gitaren, die vaak een B of A als laagste snaar hebben.


Video: de Bass VI van Bruce werd beschilderd door het Nederlandse collectief The Fool – met de vader van Douwe Bob als voorman. Doordat er verf in de schakelaars kwam werd de bas onbruikbaar. Er zijn diverse bedrijven die replica's van de VI en de bekende SG aanbieden.

Wie durfde?
Ondergetekende mocht ooit in één van zijn eerste bands een bassist vervangen die niet alleen op een VI speelde, maar er ook nog de frets uitgesloopt had. De op band vastgelegde gevolgen van mijn nimmer live aanschouwde voorganger ratelen nog na in mijn geheugen… een VI wordt nooit een fretless Jazz. Mijn voorganger bleef echter op die fretless VI spelen, en er is nadien dan ook nooit meer van hem gehoord… Een bassist die de VI als hoofdbas gebruikt is overigens vrij zeldzaam. Jack Bruce speelde erop in zijn Cream-begintijd (‘Fresh Cream’), maar is bekender met Gibson EB3. John Entwistle speelde zowat overal op, dus ook op een VI. George Harrison gebruikt er een op ‘Hey Jude’, als de vioolbasman piano speelt. Jet Harris, bassist van the Shadows, speelde toch vooral op een Precision en op een Burns ‘Shadows’ Bass, al zijn er ook een paar zeldzame zessnarige Burns-bassen bekend. Maar hij werd vooral ná The Shadows bekend met wat instrumentaal werk (onder andere Bond-thema ‘The Man with the Golden Gun’) op de VI. Modernere bands als The Cure, Placebo en the Dandy Warhols plaatsen de VI vaak tussen basgitaar en gitaar in. Ofwel – het is zo’n instrument dat af en toe ineens te gek is als extra layer, of als ‘lichterklinkende’ basgitaar. En dan hebben we nog de Nederlander Cor van Ingen, die bij Spinvis bijna uitsluitend op een van zijn VI's speelde.


Video: De VI 'in actie'. We staren vol ongeloof naar het permanentje van Clapton.

Tic-tac bass!
Maar er was een tijd dat de VI-bassen – en dan vaak een Danelectro Longhorn of een ander monster – een soort standaard waren: de tijd dat er nog problemen waren met het versterken en opnemen van contrabas en kick drum. In die tijd werden contrabaslijnen namelijk standaard meegespeeld op een Longhorn met gedempte snaren. Luister maar eens naar ‘Blue Moon of Kentucky’ van Patsy Cline. En begin jaren ’60, in het eigladde Duitse orkest van Bert Kaempfert, verlaagde gitarist Ladi Geisler aanvankelijk de snaren van zijn gitaar om de contrabas te dubbelen met de click van een dun plectrum; later speelde hij de lijnen van de bassist of basgitarist mee op een Fender VI of zelfs op een ‘normale’ basgitaar, nog steeds met dun plectrum. Kaempfert wilde gewoon duidelijke bassen…

Pikant detail: aangezien tic-tac bass altijd een extra muzikant ‘kostte’, brachten Supro/Airline een ultrashortscale- ofwel ‘pocket’-bas op de markt die zowel een lage basnoot (via een dik halselement) als een ‘click’ (via een piëzo-pickup onder de houten brug) voortbrachten. De bassen verwierven een goede reputatie in zéér kleine kring… en Eastwood is inmiddels ook een remake van dit unieke instrument aan het lanceren.


Samengevat: de VI was oorspronkelijk niet bedoeld als solo-instrument, maar vooral als een gitaristen-basgitaar en tic-tac bass. Die vervolgens vaak in de juiste solisten-handen viel. 



Video: Blue Moon Of Kentucky van Patsy Cline.

Nederland: Hank the Knife!
In Nederland viel de VI in de capabele handen van Henk Bruysten, met eerst Long Tall Ernie & the Shakers en later met zijn eigen – nog altijd actieve - Hank the Knife & the Jets. In een bezetting met drums, gitaar en bas krijgt de VI zijn solorol, al zie je in nummers als ‘Stan the Gunman’ dat een VI ook als akkoordinstrument kan fungeren. Check in de ‘Live uit Lloyd’-versie op Youtube hoe Bruysten schakelt tussen hoge tweeklank-accenten en zijn met slapback-echo en tremelo verrijkte licks. En, even onder ons: als je op een VI speelt, is Bruysten’s repertoire toch wel verplichte oefenkost…


Video: huiswerk voor VI-bezitters!

Remus Aussen

Hoe kom ik aan deze editie van De Bassist met de test van de Eastwood? 


Deze editie van De Bassist is te koop in de betere tijdschriftwinkel in Nederland en België tot 14 juni 2018.

Je kan De Bassist ook los voor € 7,50 bij ons bestellen. We sturen 'm op zonder verzendkosten. Klik hier. 

Of kies voor de nóg betere aanbieding: neem een proefabonnement voor € 14,50. Dan krijg je maar liefst drie edities thuisgestuurd, zonder verplichtingen.Klik hier

Je kan De Bassist ook digitaal lezen, op tablets en smartphones. Voor maar € 3,99.Klik hier

Klik hier om al onze aanbiedingen te zien

 

zoeken
zoeken